معرفی کرچک و خواص درمانی آن - مجله عکسها

نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی:

Ricinus communis L.، نام فرانسه Ricin و نام انگلیسی آن Castor oil plant می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بیدانجیر، کِنتو، کرچک، خِروَع و طمرا نامیده شده است.

تیره گیاه:

فرفیون Euphorbiaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک الی دو ساله به ارتفاع 2 الی 4 متر و درختچه مانند با ساقه ای به رنگ های سبز، بنفش، قرمز و صورتی، برگ های آن متناوب و پنجه ای بزرگ قرمز یا سبز شامل 5 تا 11 لوب عمیق نوک تیز با دمبرگ دراز متصل به پشت برگ، در انتهای ساقه، گل دهنده و گل های آن به صورت خوشه مجتمع بوده و به وضع متقابل با برگ های انتهایی ساقه قرار گرفته اند و در آنها دو نوع گل نر و ماده دیده می گردد. میوه اش پوشینه، پوشیده از خار و محتوی سه دانه لوبیایی شکل روغن دار است. پوست دانه ها منقوط (نقطه نقطه)، مغز آنها سفید و حاوی روغن زیادی می باشند.

بیشتر بخوانید: دانستنی های روغن کرچک

طبیعت دانه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در منطقه ها حارّه جهان و در ایران در استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی و در برخی از نواحی استان های جنوبی از جمله سیستان و بلوچستان کاشته می گردد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در دانه و روغن دانه:

در دانه مواد روغنی، مواد معدنی، اسید مالیک، گلوسیدها، مواد ازته و سلولز و در روغن دانه استئارین، پالمیتین، ریسی نولئین، گلیسریدها، اسید دی هیدروکسی استئاریک و اسید ایزوریسی نولئیک تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

مغز دانه و روغن دانه (روغن کرچک)

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک. روغن کرچک علاوه بر داشتن خواص دارویی در مصارف صنعتی و آرایشی و بهداشتی هم کاربرد دارد.

خواص درمانی مغز دانه:

مغز دانه کرچک سمّی، مسهل قوی، پاک کننده عروق، مقوی اعصاب، قاعده آور، کم کننده اشتها، برطرف کننده تنگی نفس، تهوع آور و موجب آشفتگی و دل بهم خوردگی می گردد. ضمناً برای سرفه و دردهای پشت هم مفید است.

خواص درمانی روغن کرچک:

مسهل و ملین قوی، ضد التهاب پوست و تمیزکننده عروق می باشد. در استعمال خارجی برای کری و سنگینی گوش، روماتیسم، نقرس، بواسیر، لکه های سیاه پوستی، خارش پوست، کچلی، ورم سینه خانم ها، گرفتگی عضلات، ورم بیضه و آلت تناسلی، درد مفاصل و دردهای عصبی هم مفید است. روغن کرچک دارای اثر ملین و مسهلی است مصرف آن با تحریکات روده همراه نیست و به علاوه می توان آن را مناسب ترین مسهل در طی دوره بارداری دانست و به عنوان برطرف یبوست عادی هم می توان روغن کرچک را مورد استفاده قرار داد.

تذکر:

خوردن بیش از 5 عدد مغز دانه کرچک به علت سمّیت شدید مسکر، مستی آور و در نهایت مرگ آور است. ممکن است بچه ها زیر 12 سال با خوردن یک عدد مغز دانه کرچک جان خود را از دست بدهند.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون