آیا سوخت ناپاک، متهم اول آلودگی هواست؟ - مجله عکسها

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، در شماره های گذشته به بعضی از موارد بر زمین مانده قانون هوای پاک مصوب سال 1396 اشاره شد. طبق ماده 18 این قانون وزارت نفت مکلف است سوخت فراوریی کشور از جمله بنزین و گازوئیل را مطابق با استاندارد ملی مصوب، عرضه کند و سازمان محیط زیست باید از فراوری سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند. همچنین وزارت نفت، سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست موظفند گزارش عملکرد دراین باره را هر 6 ماه یک بار منتشر نمایند. براین اساس آیین نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی ها شهریور 97 در هیأت وزیران به تصویب رسید و استانداردهای موردنظر این قانون معین شد. حالا در ظاهر بعضی از موارد تکلیفی قانون در حال اجراست اما آلودگی هوا نسبت به سال گذشته بیشتر شده و دامنه آن در گستره کشور افزایش یافته است. معلوم نیست باید قسم مسوولان را باور کنیم یا دم خروس گسترش آلودگی هوا در شهرهای مختلف کشور را؟ قضاوت با شما خوانندگان محترم روزنامه!

33 میلیون لیتر بنزین غیراستاندارد روزانه چه می شود؟

هیأت وزیران در جلسه 1397، 6، 21 به پیشنهاد مورخ 1396، 11، 1 سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده 2 قانون هوای پاک ـ مصوب 1396 ـ آیین نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی ها (موضوع ماده 2 قانون یادشده) را تصویب کرد. مطابق ماده2 این آیین نامه،

وزارت نفت موظف شد براساس جدول زیر نسبت به تأمین و عرضه سوخت خودرو در سراسر کشور اقدام کند. تبصره 1 این قانون معین نموده که توزیع 70 میلیون لیتر بنزین یورو4 منوط به آن است که میزان مصرف بنزین کشور 85 میلیون لیتر در روز باشد. با این حساب بیش از 82 درصد بنزین توزیع شده در کشور باید طبق این آیین نامه سوخت یورو4 باشد.

نوع سوخت از مهر 97

میلیون لیتر در روز از اسفند 97

میلیون لیتر در روز از مهر 98

میلیون لیتر در روز

بنزین یورو4 28 40 70

گازوئیل یورو4 28 40 55

چند روز پیش (29 آذرماه) شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در اطلاعیه ای درباره کیفیت سوخت فراوریی کشور گفت؛ هم اکنون 91میلیون لیتر از 112 میلیون لیتر ظرفیت بنزین فراوریی کشور که در پالایشگاه های ستاره خلیج فارس (45 میلیون لیتر)،

امام خمینی شازند (16 میلیون لیتر)، اصفهان (12 میلیون لیتر)، بندرعباس (6 میلیون لیتر)، تبریز (3 میلیون لیتر)، تهران (6 میلیون لیتر) و لاوان (3 میلیون لیتر) فراوری می شود عاری از گوگرد است. همچنین 79 میلیون لیتر از کل بنزین فراوریی، به لحاظ تمام مولفه های زیست محیطی شامل گوگرد، بنزن، آروماتیک و الفین، دارای استاندارد یورو 4 است. در خصوص نفت گاز نیز علاوه بر هشت کلانشهر در 320 صندلی منتخب مواصلاتی کشور نفت گاز یورو با گوگرد زیر 50 پی پی ام توزیع می شود که این تعداد صندلی دو برابر تعهد قانونی وزارت نفت برای توزیع نفت گاز یورو است.

براساس این اطلاعیه، 79 میلیون لیتر از 112 میلیون لیتر بنزین فراوریی کشور استاندارد یورو4 دارد؛ یعنی حدود 70 درصد ولی تعیین نیست سهم بنزین یورو4 در سوخت توزیع شده در کشور چقدر است. براساس آخرین آمار، میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در بازه زمانی 30 روزه آذرماه به 75 میلیون و 500هزار لیتر رسیده است که این مقدار با توجه به مدت مشابه پارسال با 89 میلیون و 800 هزار لیتر، 9 ، 15درصد کاهش یافته است. مسوولان وزارت نفت درباره توزیع روزانه 33 میلیون لیتر بنزین فاقد استاندارد هیچ توضیحی نداده اند.

دیدگاه های متفاوت درباره پایش سوخت

کیفیت سوخت احتیاج به پایش مداوم دارد اما درباره این پایش دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. بعضی مسوولان، بنزین را بی کیفیت و گوگرد موجود در آن را بالا می دانند اما مسوولانی دیگر این موضوع را خلاف واقع دانسته و اصرار دارند بنزین موجود از هر نظر پاک است.

شرکت کنترل کیفیت هوای تهران وابسته به شهرداری پایتخت با انجام چند آنالیز، نتایجی را

انتشار داده که به مذاق مسوولان وزارت نفت و سازمان استاندارد خوش نیامده است. درحالی که مسوولان محیط زیست حرف آن ها را رد می نماید!

گوگرد بنزین بالاست

زهرا سماعی، سرپرست دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست: در پایش سوخت بنزین، سه فاکتور اصلی بنزن، آروماتیک و گوگرد آنالیز می شود؛ میزان بنزن و آروماتیک در سوخت بنزین طی سال های گذشته بسیار فراتر از حد مجاز بود اما خوشبختانه در حال حاضر تقریبا در محدوده مجاز قرار گرفته است. نمونه برداری های بنزین در کشور نشان می دهد که در شهریورماه گوگرد موجود در 85 درصد نمونه ها بین 50 تا 250 PPM بود، 15 درصد نمونه ها گوگردی فراتر از 250 PPM داشتند؛ نمونه برداری های ما در تهران تقریبا با نمونه برداری های شرکت کنترل کیفیت هوا مطابقت دارد.

گوگرد بنزین استاندارد است

وحید مرندی مقدم، معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران: تا قبل از سال 1387 حد مجاز گوگرد در بنزین با استاندارد یورو دو، 300 PPM بود، اما در سال 1387 استاندارد بنزین تغییر کرد و با اعمال استاندارد یورو چهار، حد مجاز گوگرد در بنزین شش برابر کاهش یافت و به 50 رسید و از سال 1392 به بعد میزان گوگرد در بنزین هر سال کاهش یافته است. در سال 1397 نیز متوسط میزان این آلاینده در بنزین به 34 PPM رسید. آزمایشی که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران انجام داده در آزمایشگاه های مورد تایید سازمان ملی استاندارد انجام نشده و از نظر من در این زمینه تخلف شده است.

آلودگی هوا از سوخت نیست

علیرضا صادق آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی: آلودگی هوا به هیچ وجه ناشی از سوخت نیست و ما با استانداردهای بین المللی می توانیم این موضوع را اثبات کنیم. در بحث کیفیت سوخت نیز این یک واقعیت است که سوخت خوب با احتراق بد، آلایندگی ایجاد می نماید. بنزین توزیعی در کشور به طور دائم پیش و پس از توزیع توسط وزارت نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، سازمان ملی استاندارد و سازمان های بازرسی مورد نظارت قرار می گیردو اگر گوگرد بنزین فراوریی در کشور تا این حد بالاست، پس واحدهای گوگردزدایی در پالایشگاه ها با این حجم از سرمایه گذاری و تاسیسات چه می نمایند؟

بوی باد تهران از کجا آمد؟

محسن روشنی، مدیر واحد پایش آلودگی هوا و صدای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران: با توجه به آنالیز های اجرا شده در غلظت آلاینده ها تعیین شد که میزان غلظت آلاینده دی اکسید گوگرد در ایستگاه شهرری واقع در منطقه 20 پیش از ظهر شنبه 23 آذر با افزایش قابل ملاحظه ای روبه روشده است. به گونه ای که میزان غلظت از ppb 8 در 11 صبح بهppb 271 درساعت 12:30 رسید.این افزایش غلظت ساعتی برای آلاینده دی اکسید گوگرد در شهر تهران بسیار شدید و غیرمعمول بوده و به دنبال این رخداد، پس از حدود یک تا دو ساعت شرایط مشابهی در ایستگاه محلاتی (درمنطقه 14)،پیروزی (منطقه 13) و گلبرگ (منطقه 8) با شدت کمتر مشاهده شد. غلظت در سایر ایستگاه ها نیز تا حدودی افزایش داشت ولی بیشینه غلظت ثبت شده در آن ها ppb 18 بوده است. نکته قابل توجه این که

بنابر آخرین گزارش های دریافتی از ایستگاه های شهرری و فرمانداری شهرری از حدود ساعت روز یکشنبه مورخ 24آذر ماه، غلظت آلاینده دی اکسید گوگرد با رشد و افزایش شدیدی روبه رو بوده است.

نتایج پایش سوخت در نیمه نخست سال جاری ازسوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران

زمان پارامتر بنزن

(درصد حجمی) گوگرد ppm عدد اکتان تحقیقی

حد مجاز حداکثر 1 حداکثر 50 حداقل 95

بهار 98 بنزین معمولی 0.8 198.6 90

بنزین سوپر 0.68 181.4 94.2

گازوئیل 61.4 -

تابستان 98 بنزین معمولی 0.78 167.6 89.5

بنزین سوپر 0.71 164.6 94.7

گازوئیل 85.4 -

تاثیر سوخت بر ذرات معلق

در حال حاضر یکی از مهم ترین آلاینده های هوا در شهر تهران از نظر ایجاد شرایط ناسالم کیفیت هوا، ذرات معلق و به خصوص ذرات معلق کوچک تر از5، 2میکرون است. اندازه گیری های اجرا شده نشان داد که در سال 1391 حدود 338 روز متوسط غلظت 24 ساعته ذرات معلق کوچکتر از 5 ، 2میکرون در شهر تهران از حد استاندارد ملی (مصوب 1388) و توصیه سازمان جهانی بهداشت بالاتر بوده است.

ذرات معلق آلاینده هوا در شهر تهران از منابع مختلفی منتشر می شوند. با توجه به اهمیت معین سهم انواع منابع انتشار ذرات معلق، پروژه منشاء یابی ذرات معلق زیر 2.5 میکرون هوای تهران در سال 1393 با مشارکت دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف و دانشکده مهندسی عمران دانشگاه ویسکانسین-مدیسون آمریکا تعریف و عملیاتی شد.

براساس نتایج این پروژه، یکی از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده ذرات معلق هوا، کربن است. این بخش به طور کلی به دو قسمت کربن آلی (CO) و کربن معدنی (CE) تقسیم بندی می شود. کربن آلی شامل عناصری همچون هیدروکربن های حلقوی، آلکان ها، اسیدهای آلی، هوپین ها و استرین ها می شود و منبع آن ها وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی، احتراق سوخت های فسیلی، احتراق چوب، تجزیه گیاهان و واکنش های فوتوشیمیایی است. از سوی دیگر کربن معدنی به دوده اطلاق می شود که مهم ترین منبع آن احتراق ناقص سوخت های فسیلی وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی است. از آنجایی که کربن معدنی عمدتا از احتراق سوخت های فسیلی وسایل نقلیه فراوری می شود لذا با استفاده از نسبت غلظت کربن آلی به کربن معدنی می توان دریافت که منشاء ذرات بیشتر از وسایل نقلیه بنزینی و پس از آن وسایل نقلیه دیزلی و کربن ثانویه است. بنابراین، وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی در مجموع بخش عظیمی از CO (کربن آلی) را تشکیل می دهد.

احتراق گاز طبیعی نیز با درصد انتشار کمتر از یک، سهم قابل اغماضی در انتشار این ذرات به اتمسفر دارد.

براساس نتایج به دست آمده از سهم بندی منابع ملاحظه می شود که وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی در مجموع حدود 72 درصد از کل ذرات معلق کوچک تر از 5 ، 2میکرون منتشر شده در هوای شهر تهران را تشکیل داده و مهم ترین منبع انتشار ذرات معلق به شمار می فرایند.

اظهارنظرهای متفاوت بیژن زنگنه، وزیر نفت

6 اسفند 92 در جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران: در حوزه سوخت یکی از زمینه های آلودگی، کیفیت سوخت است که البته فقط کیفیت سوخت مطرح نیست بلکه کیفیت خودروهای فراوریی نیز مناسب نیست و منجر به آلودگی می شود. آنچه که بر عهده وزارت نفت بوده این است که ما در تهران و کرج بنزین پاک و نفت و گاز بدون گوگرد توزیع می کنیم. بنا به گزارش شرکت پالایشگاه و پخش، بنزین پتروشیمی ها قطعاً آلاینده و خارج از استاندارد است که در تهران توزیع نمی شود و در دولت نیز توافق شده است در سال 93 هیچ بنزین دریافتی از پتروشیمی نداشته باشیم و بنزین مورد احتیاج را از جاهای دیگر مانند واردات تأمین کنیم مگر اینکه شرایط خیلی حاد باشد.

آبان 93: کسانی که می گویند کیفیت بنزین اثری روی آلودگی هوا نمی گذارد، باید به عقل شان شک کرد.

26 آذر 98: سازمان محیط زیست قبلاً هم اعلام نموده که تاثیر کیفیت بنزین بر آلودگی هوا بسیار ناچیز است از طرف دیگر نیز نوع بنزین مسأله نیست بلکه مساله موتورسیکلت های غیراستانداردی هستند که آلودگی ایجاد می نمایند و آنطور که عنوان می شود هر موتورسیکلت غیراستاندارد به اندازه 7 خودرو آلودگی ایجاد می نماید و متأسفانه تعداد زیادی موتورسیکلت داریم که استاندارد نیستند. در شهرهای بزرگ بنزین و گازوئیل یورو توزیع می شود اما فعلا مشکل این نیست.

تفاوت استاندارد یورو2 و یورو4 (واحد: گرم به ازای هر کیلومتر طی شده)

یورو2 یورو4

بنزینی دیزلی بنزینی دیزلی

مونواکسید کربن 2.2 1 1 0.5

اکسیدهای نیتروژن 0.5 0.7 0.08 0.3

هیدروکربن ها 0.5 0.7 0.1 0.3

تیتانیوم - 0.08 - 0.025

شرایط تعداد روزهای سالم و آلوده هوای تهران از ابتدای مهر تا 3 دی در 10 سال اخیر

سال پاک سالم ناسالم برای گروه های حساس ناسالم جمع روزهای سالم جمع روزهای آلوده

1398 0 58 31 3 58 34

1397 7 71 15 0 78 15

1396 3 45 41 4 48 45

1395 4 57 26 6 61 32

1394 4 53 35 1 57 36

1393 6 51 36 0 57 36

1392 1 44 42 6 45 48

1391 1 52 35 5 53 40

1390 7 32 54 0 39 54

1389 1 48 32 12 49 44

منبع:صبح نو