مردم آمریکا به آموزه های بیشتری در زمینه سواد اقتصادی احتیاج دارند - مجله عکسها

برای آشنایی با سواد اقتصادی در کشورهای مختلف، شناخت الگوها و بهره وری از آنها، آموزشگاه هوش اقتصادی در مجموعه گفت وگوهایی اختصاصی با صاحب نظران کشورهای مختلف، روینمودها و مسائل موجود در دیگر نقاط دنیا را آنالیز می نماید. در این قسمت، پروفسور ویلیام بیمن، استاد و رئیس دانشکده مردم شناسی در دانشگاه مینه سوتا- که شناخت کافی از مردم و ساختار حاکمیتی آمریکا دارد - از سواد اقتصادی در این کشور می گوید. آنچه در ادامه می آید، مصاحبه اختصاصی آموزشگاه هوش اقتصادی با این استاد مردم شناسی است.

سطح سواد اقتصادی آمریکایی ها را چطور ارزیابی می کنید و رویکرد مردم آمریکا به مقوله پس انداز چیست؟

در گذشته در مقطع دبیرستان، دروسی برای آموزش سواد اقتصادی در نظر گرفته شده بود که دانش آموزان را با مهارت هایی از جمله شیوه باز کردن حساب بانکی و استفاده از چک آشنا می کرد. در حال حاضر، این نوع آموزش ها در مدارس کمتر شده است. با این حال، بعضی از جوانان آینده نگر هستند. آنها می دانند باید برای روز مبادا پس انداز نموده و خود را برای بازنشستگی و مخارج آینده، از جمله ازدواج و شهریه دانشگاه فرزندان آماده نمایند. نمی گردد گفت مردم آمریکا از این مسائل کاملا آگاهند. به همین دلیل، کارشناسان سواد اقتصادی به آنها توصیه می نمایند معادل شش ماه از درآمد خود را برای اتفاقات و پیشامدهای غیرمنتظره پس انداز نمایند. مردم آمریکا نسبت به مردم ژاپن کمتر آینده نگر هستند. ژاپنی ها بسیار اهل پس اندازند و در برابر آینده اقتصادی خود و خانواده شان هوشیارند. این موضوع درباره چینی ها نیز صدق می نماید. به همین دلیل، آمریکایی ها به آموزه های بیشتری در زمینه سواد اقتصادی احتیاج دارند. یکی از گرایش های مردم شناسی، پول است. مطالعات در این رشته نشان می دهد پایه فرهنگی استفاده از پول و سرمایه در کشورها و مناطق مختلف دنیا با یکدیگر تفاوت دارد. قطعا معنای پول در ایران با معنای پول در آمریکا متفاوت است و ما باید در چارچوب همین فرهنگ، آموزش های اقتصادی لازم را فراهم کنیم و در اختیار مردم قرار دهیم.

به نظر شما، چه ضرورت هایی برای ارتقای سواد اقتصادی در جامعه آمریکا وجود دارد؟

آموزش سواد اقتصادی مسأله بسیار مهمی است. مدام در رسانه ها و مطبوعات می بینیم و می خوانیم سواد اقتصادی بچه ها آمریکایی نسبت به گذشته کمتر شده و باید درس ها و دوره هایی با این موضوع در پایه های مختلف آموزشی گنجانده گردد. بعضی از مردم آمریکا با داشتن دو یا سه شغل، از عهده هزینه های شان برنمی آیند. مطالعات نشان می دهد احتمال آن که افراد با سطح تحصیلات پایین تر به فقر دچار شوند، بیشتر است؛ بنابراینس برنامه ریزی اقتصادی برای آینده لازم است اما نقص هایی در سیستم آموزشی وجود دارد و این مهارت ها به خوبی به بچه ها و نوجوانان آموزش داده نمی گردد.

در گذشته آموزش های اقتصادی و اقتصادی شخصی خانواده، هم در دبیرستان و هم در پایه های دیگر گنجانده شده بود. دانش آموزان در درسی به نام تعلیمات مدنی با آموزه های اقتصادی و مهارت های زندگی آشنا می شدند. با تغییر نظام آموزشی در دوران ریاست جمهوری بوش و تأکید بیشتر بر درس هایی مانند ریاضی، علوم و ادبیات، آموزش های اقتصادی در مدارس کمتر شد. رویکرد سیاستگذاران نظام آموزشی در آن دوره این بود که بچه ها می توانند این مهارت ها را در خانه بیاموزند و احتیاجی به آموزش در مدارس نیست. البته باید این نکته را یادآور شوم که سیستم های آموزشی در ایالت های آمریکا متفاوت است.

بنابراین در بعضی ایالت ها آموزش سواد اقتصادی در مدارس وجود دارد اما قطعا این آموزش ها یکسان نیست. به عقیده کارشناسان، سطح سواد اقتصادی جوان های آمریکایی نسبت به گذشته کاهش یافته اما در میان تحصیلنموده ها بالاتر است.

بعضا آموزش مهارت های اقتصادی در خانواده ها نیز دیده می گردد. برای مثال، سیستم پرداخت پول توجیبی به بچه ها تغییر نموده است. بعضی از شرکت های آمریکا اقدام به صدور کارت های بانکی مخصوص بچه ها نمودهاند و خانواده ها از این طریق به فرزندان خود پول توجیبی می دهند. مزیت چنین روشی این است که والدین بر میزان هزینه کرد فرزندان نظارت دارند. سبک زندگی با سرعت زیادی تغییر می نماید و جوامع و خانواده ها باید با افزایش مهارت های اقتصادی، خود را با این سبک تطبیق دهند.

میزان امنیت اقتصادی مردم آمریکا در دوران بازنشستگی چقدر است؟

در سیستم بازنشستگی دولتی، درآمد بازنشستگان حدود 1500دلار در ماه است. این مبلغ نه چندان زیاد، برای زندگی مرفه کافی نیست. با این میزان از درآمد در دوران بازنشستگی فقط می گردد هزینه ها و احتیاجهای ابتدایی خانواده، مانند اجاره خانه، هزینه رفت و آمد و غذا را تأمین کرد. در این سیستم - که البته اجباری است - ماهانه مبلغی از درآمد کارمندان کسر شده و پس از بازنشستگی به صورت مستمری به آنها بازگردانده می گردد. اما اگر مردم بخواهند در دوران پیری و میانسالی از امنیت اقتصادی بیشتری برخوردار باشند، باید در جوانی پس انداز نمایند. در آمریکا روش های مختلفی برای پس انداز در دوران بازنشستگی وجود دارد. در بعضی شرکت ها و اداره ها درصدی از درآمد کارمند به صورت اتوماتیک برای پس انداز کنار گذاشته می گردد و بعضا بعضی شرکت ها هم مبلغی به آن اضافه می نمایند. این کارمندان در دوران بازنشستگی از امنیت اقتصادی بیشتری برخوردارند.

توصیه کارشناسان اقتصادی این است که مردم 15درصد از درآمد سالانه خود را پس انداز نمایند اما در مجموع، بیشتر آمریکایی ها از این روش استقبال نمی نمایند، چون معتقدند درآمدشان کافی نیست. متأسفانه جوان های آمریکایی چندان آینده نگر نیستند و ترجیح می دهند در جوانی از زندگی لذت ببرند. معمولا مردم آمریکا وقتی پا به میانسالی می گذارند، متوجه این موضوع می شوند که باید پس انداز را زودتر آغاز می کردند.

در حال حاضر، نهضتی اجتماعی در آمریکا به راه افتاده که جوانان را به پس انداز تشویق می نماید. جوانانی که به این نهضت ها می پیوندند، تأکید زیادی روی پس انداز دارند و می دانند بعد از 30تا 35سال کار می توانند بازنشسته شوند. قطعا هر چه پس انداز زودتر آغاز گردد، مردم زندگی بهتر و رفاه بیشتری در بازنشستگی خواهند داشت اما تعداد کسانی که از این نهضت ها استقبال می نمایند اندک است و بیشتر آمریکایی ها با دو یا حتی سه شغل گلایه می نمایند که فقط از عهده تأمین مایحتاج زندگی برمی آیند.

آمریکایی ها چه رویکرد و نگرشی به سرمایه گذاری دارند؟ آیا اطلاعات کافی درباره سرمایه گذاری در اختیار آنها قرار می گیرد؟

به دلیل تغییر نظام بازنشستگی، عده زیادی از آمریکایی ها به صورت اتوماتیک در بازار سهام سرمایه گذاری می نمایند. تا پیش از دهه 70میلادی، مردم پس از بازنشستگی مبلغ ثابتی را به صورت مقرری سالانه دریافت می کردند؛ اما بعدها این نظام به طرح بازنشستگی 401 (کی) تغییر کرد. در این روش، مبلغی از درآمد کارمندان کسر شده و در صندوق های سرمایه گذاری شاخصی سرمایه گذاری می گردد. این روش بسیار ساده است و به صورت اتوماتیک انجام می گردد. اما کسانی که تحت پوشش این برنامه نیستند، باید به صورت مستقیم در بازار سهام سرمایه گذاری نمایند.

در حال حاضر، آمار و ارقام نشان می دهد فقط 50درصد خانواده های آمریکایی در بورس سرمایه گذاری نموده اند. از آنجا که رشد بازار سرمایه سالانه و به طور متوسط 6 تا 7درصد بوده، معمولا به مردم توصیه می گردد در بازار سهام سرمایه گذاری نمایند؛ چون این آینده نگری به نفع آنهاست. ما مدام به آنها می گوییم بورس آمریکا، اقتصاد آمریکا نیست اما متأسفانه نیمی از آمریکایی ها آموزش های لازم برای سرمایه گذاری در این بازار را یاد نگرفته اند و این کار برای شان پیچیده است.

الهام میرمحمدی - کارشناس آموزشگاه هوش اقتصادی / روزنامه خبرنگاران