راهنمای خرید، چگونه ضد یخ مناسب بخریم؟ - مجله عکسها

به گزارش خبرنگار، همه ساله با نزدیک شدن فصل سرما موجی از مصرف ضدیخ در دارندگان خودرو شروع می گردد . متاسفانه به دلیل نبود آگاهی های کافی در این زمینه برای مصرف نماینده ، گاهی وقتها مسائلی برای مصرف نماینده پیش می آید .

سیالی است که از ترکیب یک سیال پایه با نام مونو اتیلن گلایکول و مواد افزودنی برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی و بهبود کیفیت ضدیخ تشکیل شده. در واقع وظیفه اصلی ضدیخ در موتور جلوگیری از خوردگی در موتور است و اولویت بعدی جلوگیری از یخ زدگی یا خوش آوردن موتور در فصول سرد و گرم سال است.

ضدیخ ها از نظر کیفی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

ضدیخ های با پایه معدنی : که عمده ترین نوع ضدیخ موجود در بازار و پر مصرف ترین آن است و زمان کارکردشان در موتور یک سال است.ضدیخ های پایه آلی: که به واسطه نوع مواد افزودنی مورد استفاده در آنها دارای طول عمر طولانی تری نسبت به ضدیخ های معدنی هستند . این ضدیخ ها زمان کارکردشان در موتور سه سال است.

یکی دیگر از مسایلی که مصرف نماینده از آن آگاهی کافی ندارد ، چگونگی مصرف ضدیخ است. بهترین روش مصرف ضدیخ در موتور استفاده از مخلوط ضدیخ و آب با نسبت 50٪ است. برای مثال در خودرو پژو 206 که حجم سیستم خنک نماینده آن 7 لیتر است ، باید 5/3 لیتر آب را با 5/3 لیتر ضدیخ مخلوط نموده و در خورو استفاده کرد.

نکته بسیار مهم این است که ضدیخ را نباید فقط در فصل سرد سال استفاده کرد، بلکه باید در تمام طول سال و آنهم به دلیل اهمیت حفظ موتور از خوردگی مورد استفاده قرار گیرد.

نتیجه اینکه مهم ترین وظیفه ضدیخ ، محافظت از خوردگی در موتور ، بخصوص در فصل های گرم سال است. پس باید به خاطر داشته باشیم که وجود ضدیخ در موتور در تمام طول سال اهمیت بسیار زیادی برای حفظ دوام موتور دارد.

اهمیت کاربرد ضد یخ ها و انواع آن

تجربه نشان داده است استفاده از خنک نماینده ها یا ضدیخها نه تنها به حفاظت از موتور خودرو در برابر یخ زدن یاری می کند بلکه مانع از خوردگی اجزای آن شده و همزمان با دفع حرارت فراوری شده، تعادل حرارتی را در کل موتور برقرار می نمایند.

در موتورهای دیزلی سنگین تنها یک سوم از کل انرژی فراوری شده توسط موتور، برای به حرکت در آوردن خودرو به کار گرفته می شوند و یک سوم دیگر آن از طریق اگزوز خارج شده و باقیمانده انرژی توسط سیال خنک نماینده دفع می گردد. این دفع حرارت منجر به بالا رفتن دما می گردد و ایجاد حرارت زیاد باعث تسریع خرابی روغن و در پی آن خرابی موتور می گردد.

آب بهترین سیال در دفع حرارت است ولی بنا به دلایل متفاوتی برای کاهش نقطه انجماد سیال خنک نماینده از ماده شیمیایی گلیکول به عنوان سیال پایه استفاده می گردد که معمولاً در فراوری این خنک نماینده ها از مخلوط50/50 از اتیلن گلیکول و آب استفاده می نمایند. در این ترکیب میزان معینی از عوامل بازدارنده نظیر ضد کف، ضد خوردگی، رنگ و … نیز بکار گرفته می گردد و با وجود درصد بسیار کم این ترکیبات افزودنی، نقش آنها در محصول نهایی حائز اهمیت بالایی است و موجب متفاوت شدن انواع خنک نماینده ها می گردد.

با پیشرفت علم، برای حفاظت از موتور تکنولوژیهای متفاوتی در ساخت خنک نماینده ها در برابر خوردگی ارایه شده است. در اروپا وجود مسائلی مانند سختی بالای آب، فراورینمایندگان را ملزم به فراوری خنک نماینده هایی فاقد ترکیبات فسفر نموده است. زیرا کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت با بازدارنده های فسفاته واکنش داده و فسفات منیزیم و یا کلسیم فراوری می نمایند که معمولاً به صورت رسوب بر روی بدنه داغ موتور نشست می نمایند و این امر باعث اتلاف حرارت و یا ایجاد خوردگی می گردد.

امروزه در اروپا با حذف ترکیبات فسفاته، خنک نماینده هایی حاوی اکسیدهای غیرآلی مانند سیلیکات و کربوکسیلاتها ساخته شده است. کربوکسیلاتها بواسطه انجام واکنش های شیمیایی داخلی با قرار دریافت بر روی سطوح، مانع از خوردگی می شوند.

تکنولوژی که در آن از اختلاط کربوکسیلاتها و سیلیکاتها استفاده می گردد به نام تکنولوژی پیوندی (هیبریدی) شناخته شده است، زیرا ترکیبی است از تکنولوژی غیرآلی و تکنولوژی آلی (کربوکسیلات ها).

در آسیا مشکل سازگاری با واشر پمپ آب و خاصیت ضعیف انتقال حرارت باعث شد که استفاده از خنک نماینده های حاوی سیلیکات ممنوع شده و بجای آن از مخلوط کربوکسیلاتها و فسفاتها استفاده گردد. ساخت این نوع از خنک نماینده ها نیز از طریق تکنولوژی هیبریدی بوده که با نوع اروپایی اش (مخلوط کربوکسیلاتها و سیلیکاتها) متفاوت است. این محصولات در رنگهای متفاوتی مانند قرمز، نارنجی، سبز و … در بازار موجود است.

خنک نماینده های بر پایه کربوکسیلاتها دارای طول عمر بالاتری هستند و ساخت این محصولات به عنوان تکنولوژی برتر در اروپا و آسیا شناخته شده است. این محصولات دارای محبوبیت بین المللی بوده و در فاصله زمانی تعویض طولانی، به خوبی از موتور در برابر خوردگی حفاظت می نمایند. در واقع حفاظت موتور در برابر خوردگی به واسطه خنثی کردن اسیدهای کربوکسیلیک و تبدیل آنها به کربوکسیلات تامین می گردد، زیرا تمام خنک نماینده ها در شرایط خنثی یا دامنه PH و قلیایی (حدود7 یا بالاتر) عمل می نمایند. در واقع بیشتر خنک نماینده ها در شروع از یک اسید قوی ساخته می شوند. برای مثال خنک نماینده های مرسوم بر پایه فسفاتها، شروع ترکیباتشان از اسید فسفریک است.

استفاده از کربوکسیلاتها در ترکیبات خنک نماینده دارای مزایای قابل توجهی است که عبارتند از:- حفاظت بهتر از آلومینیوم در دماهای بالا- انتقال بهتر حرارت و کارایی بهینه بر روی سطوح داغ موتور و لوله های رادیاتور- افزایش طول عمر سیال خنک نماینده

تجربه نشان داده است که این نوع سیالات با کارکرد بیش از32 هزار ساعت، کارایی بهتری از خود نشان داده اند و در انتهای زمان، در آزمایش سرعتی، هنوز خنک نماینده استفاده شده و تخلیه شده از موتور می توانست آزمایش های طراحی شده برای خنک نماینده کار ننموده را با موفقیت پشت سر بگذارد.

در بازار، خنک نماینده های زیادی با رنگها و کیفیت های متفاوت، موجود است. یک برنامه نگهداری و تعمیرات مناسب می تواند کیفیت این محصول را در موتور به طور دقیق آنالیز کند. در این زمینه روش های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از رفرکتور برای معین نسبت گلیکول به آب است. با معین میزان این نسبت می توان میزان قدرت حفاظت ضد یخ در برابر یخ زدگی و غلظت بازدارنده خوردگی در محلول را تخمین زد.

کنترل حجم سیال خنک نماینده در سیستم بسیار مهم است چرا که اگر سیال با سطح در تماس نباشد نمی تواند عملکرد مناسبی در خنک کردن موتور از خود نشان دهد.

درپوش رادیاتور نیز بخشی از اجزای تکمیل نماینده سیستم است و به گونه ای طراحی شده است که فشار خاصی را تحمل کند. اگر فشار سیستم از حد طراحی شده پایین تر باشد، سیال خنک نماینده در دمای پایین تری می جوشد و جوشش زود هنگام سیال می تواند باعث خوردگی های متفاوتی در ارتباط با نقاط گرم و تماس نامناسب خنک نماینده باشد.

به طور کلی تجزیه خنک نماینده ها زمانی که تمام اتیلن گلیکول به مواد اولیه اش اسید گلیکولیک و اسید فرمیک تبدیل گردد ادامه می یابد. این مدت زمان در موتورهایی که در دماهای بالا کار می نمایند و یا حجم هوای وارد شده به سیستم خنک نماینده زیاد است، بسیار سریعتر اتفاق می افتد. با آزمایش PH می توان PH سیال را بدست آورد، در بیشتر این سیالات می بایست میزان PH ، بیشتر از عدد7 باشد ولی در برخی از آنها اگر میزان PH بیشتر از عدد6/5 باشد نیز قابل قبول است.

محصولات حاصل از تجزیه گلیکول به صورت اسیدی هستند و باعث افت PH می شوند که پدیده خورندگی را با خود به همراه دارد. سرعت تجزیه خنک نماینده ها با بکارگیری عوامل بازدارنده با طول عمر بالا، کندتر شده و اطمینان از عملکرد درست تجهیزات زیاد می گردد.

با استفاده از آزمایش Strips می توان میزان مواد بازدارنده مانند نیتریتها و مولیبدیتها در سیال خنک نماینده را کنترل کرد. نیتریتها نسبت به دیگر بازدارنده ها، آسانتر از ترکیبات شیمیایی سیال، آزاد می شوند و به یاری این آزمایش فقط میزان سطح آنها معین می گردد. نیتریتهای آزاد شده بر اثر پدیده کاویتاسیون، با برداشت لایه های سلیندر باعث خوردگی آن می گردد. در عوض بازدارنده های از نوع کربوکسیلاتها به دلیل سرعت واکنش کندتر، خاصیت حفاظتی را در مدت طولانی تری عهده دار می شوند.

هم اکنون سازندگان تجهیزات اصلی (OEMs) خودرو، استفاده از خنک نماینده های هیبریدی و کربوکسیلات ELC را توصیه می نمایند.

در موتورهای دیزلی سنگین، برخی سازندگان استفاده از خنک نماینده های سیلیکاتی را توصیه می نمایند و در برخی دیگر خنک نماینده های غیرسیلیکاتی را مناسب می دانند.

به طور خلاصه می توان گفت که نوع خنک نماینده قابل استفاده براساس نوع نیازمندی سازندگان تجهیزات اصلی OEMs معین می گردد. نقش خنک نماینده ها در موتور خودرو بسیار حیاتی است و در برقراری تعادل حرارتی و حفاظت در برابر خوردگی در تمام موتور خودرو تاثیر بسزایی دارد. یک تحقیق در این زمینه نشان داده است که60 درصد از موارد تخریب موتور در بخش موتورهای دیزلی مربوط به خنک نماینده های نامناسب است. بنابراین استفاده از خنک نماینده های با کیفیت مطلوب از فراورینمایندگان معتبر، شرایط مناسبی را در خصوص کارکرد موتور ایجاد نموده و مسائل خوردگی را مرتفع می سازد.

چرا با افزودن ضدیخ در ابتدای فصل سرد سیستم خنک نماینده خودرو دچار نشتی می گردد؟ وظیفه اصلی ضدیخ جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی سیستم است و پیشگیری از یخ زدگی و جوش آوردن در درجه دوم اهمیت واقع شده است. از آنجاییکه عموم مردم آگاهی کافی نسبت به مطلب بالا را ندارند ، همانند گذشته های دور ، ضدیخ را فقط در فصل سرد سال مورد استفاده قرار می دهند و پس از انتها این فصل اقدام به جایگزینی آن با آب خالص می نمایند. این امر باعث می گردد ، آب بدون مواد بازدارنده از خوردگی و زنگ زدگی موجود در ضدیخ، در خودرو به گردش درآید و باعث خوردگی سیستم گردد.

از طرفی در ضدیخ ترکیباتی وجود دارد که از تشکیل رسوبات ناشی از املاح موجود در آب در داخل موتور و رادیات جلوگیری می نمایند. استفاده از اب خالص باعث رسوب این مواد برروی محل های خورده شدهدر رادیات می گردد و از نمایان شدن این نقاط جلوگیری می کند. پس از گذشت فصل گرم و ورود مجدد به فصل سرد ، مصرف نماینده با تصور محافظت از خودرو و افزایش عمر آن اقدام به استفاده از ضدیخ می کند.

با استفاده از محلول مناسب ضدیخ و آب (ترکیب مناسب در ضدیخ خودرو توضیح داده شد) ، ضدیخ شروع به انجام وظیفه اولیه خود ، یعنی از بین بردن رسوبات از روی سطوح داخلی موتور و رادیات می کند، در اثر این اتفاق محل های خودرده شده که توسط رسوبات پوشیده شده بود بدون پوشش شده و دچار نشتی می شوند.

این پدیده باعث بروز دردسرهای گوناگونی برای تعمیر و برطرف مشکل در خودرو می گردد، که اگر به موقع تشخیص داده نگردد به علت کمبود آب، موتور جوش آورده و آسیب جدی می بیند، در حالی که تمام این اتفاق ها می توانست با استفاده مداوم از ضدیخ در سیستم خنک نماینده خودرو رخ ندهد.

نتیجه: ضدیخ را باید در تمام طول سال در خودرو استفاده کرد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان