واکسن کرونا و رقابت تولیدات چین و آمریکا؛ از تفاوت ها در توزیع تا چالش نگهداری - مجله عکسها

با ما همراه باشید و با تور ارزان چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، هرچند شیوع ویروس کرونا با دریافت جان بیش از یک میلیون و 730 هزار نفر و ابتلای 78 میلیون در سراسر دنیا شوک عظیمی به شمار می رود اما در عین حال رقابت بین شرکتهای داروسازی عظیم دنیا برای دستیابی به واکسن این ویروس را نیز به شدت افزایش داد. شرکتهای عظیم از ژاپن و آلمان گرفته تا داروسازی های بومی شانس خود را در این جهت امتحان کردند. اما تا به امروز آمریکا و چین همانطور که در عرصه سیاست و اقتصاد شانه به شانه درحال رقابت با یکدیگر هستند در راه ساخت واکسن کرونا نیز همین جهت را ادامه می دهند. تا به امروز واکسن ساخت شرکتهای آمریکایی فایزر و مدرنا توانسته اند مجوز فراوری واکسن را دریافت نمایند و شرکتهای چینی سینواک، سینوفارم و کانسینو نیز اخبار مثبتی از مراحل خاتمهی آزمایش بالینی واکسن های خود ارائه نموده اند.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال اینستاگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

پیشگامان آمریکایی نبرد با کرونا

شرکت فایزر پس از دریافت مجوز برای فراوری واکسن در مرحله اول قرارداد فراوری 100 میلیون دوز واکسن به ارزش 1.9 میلیارد دلار را با دولت آمریکا امضاء کرد. 23 دسامبر این شرکت از قرارداد تازه ای برای ساخت 100 میلیون دوز دیگر با دولت آمریکا اطلاع داد که قرار است تا 31 جولای در اختیار شهفرایندان آمریکایی قرار گیرد. آلبرت بورلا، مدیر اجرایی این شرکت دراین باره گفت: با فراوری 100 میلیون دوز دیگر آمریکا قادر خواهد بود افرادی بیشتری را تحت پوشش داده و به خاتمه سریع این بیماری واگیردار امیدوار گردد. ما امیدواریم به همکاری با دولت آمریکا و تامین نمایندگان بخش سلامت در سراسر کشور ادامه دهیم.

در 18 دسامبر امسال میلادی سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز استفاده اضطراری از واکسن فراوریی شرکت مدرنا را نیز به عنوان دومین شرکت آمریکایی دریافت کرد. دولت آمریکا با اعطای یک میلیارد دلار از ساخت این واکسن حمایت کرد. شرکت مدرنا در 16 نوامبر اولین داده های خود از انجام آزمایش بالینی را منتشر کرد و در 30 نوامبر این داده ها تکمیل شد. از 196 مورد داوطلب مبتلا به ویروس کرونا، 185 مورد دریافت نماینده دارو بودند و از 11 داوطلب دریافت نماینده واکسن هیچ یک دچار بیماری شدید نشدند.

اولویت توزیع با ثروتمندان

جدا از 200 میلیون دوز واکسن شرکت فایزر که قرار است در آمریکا توزیع گردد، بریتانیا اولین کشوری بود که در دوم دسامبر مجوز خرید واکسن کرونای ساخت شرکت فایزر را صادر کرد. کانادا نیز 9 دسامبر دومین کشوری بود که یک هفته پس از بریتانیا واکسن کرونای این شرکت را تایید کرد. کانادا سفارش خرید 76 میلیون دوز از این واکسن را داده و ژنرال دنی فورتین، افسر ارتش کانادا بر توزیع این واکسن در بین بخش های بهداشتی استانی نظارت دارد. ژاپن نیز یکی دیگر از کشورهایی است که برای دریافت 120 میلیون دوز از واکسن ساخت شرکت فایزر از شروع سال 2021 توافق نموده است. اتحادیه اروپا نیز در 21 دسامبر مجوز خرید واکسن کرونای ساخت این شرکت را صادر کرد و بدین ترتیب شرایط برای توزیع واکسن در بین کشورهای این اتحادیه را فراهم ساخت. باتوجه به همکاری شرکت بیونتک آلمان با فایزر در ساخت واکسن کرونا به نظر می رسد نقدها در داخل آلمان برای کوشش در جهت دریافت این واکسن و صدور مجوز از طرف بریتانیا و آمریکا، اتحادیه اروپا نیز برای دریافت واکسن پیش قدم شد.

نقشه توزیع واکسن فایزر

نقشه توزیع واکسن مدرنا

در 11 آگوست دولت آمریکا بیان کرد درصورت ایمن و اثربخش بودن این واکسن وعده یاری 1.5 میلیارد دلاری برای ساخت 100 میلیون دوز از این واکسن و قراردادی برای 100 میلیون دوز دیگر در فصل دوم 2021 را داد. در 25 نوامبر این شرکت پیروز به توافق با کمیسیون اروپا برای تامین 160 میلیون دوز از واکسن فراوریی خود شد. دولت کانادا در 22 سپتامبر سفارش 20 میلیون دوز از واکسن شرکت مدرنا را تایید کرد. این شرکت همچنین برای تحویل 56 میلیون دوز از واکسن کرونای ساخت خود به کانادا از شروع 2021 اعلام آمادگی کرد. شرکت مدرنا همچنین در 29 اکتبر از شراکت با دولت ژاپن و شرکت داروسازی تاکدا برای فراوری 50 میلیون دوز از واکسن فراوریی خود اطلاع داد. در 26 اکتبر نیز شرکت مدرنا با وزارت بهداشت عمومی قطر برای دسترسی به واکسن این شرکت در صورت تایید ایمنی و اثربخشی آن توافق کرد.

از نابرابری در توزیع تا دردسرهای نگهداری

البته کشورهای دیگری مانند سنگاپور، عربستان، بحرین، کویت، اکوادور، مکزیک، آرژانتین، شیلی، کاستاریکا نیز مجوز توزیع اضطراری واکسن فایزر را صادر نموده اند اما موضوعی که در این بین قابل توجه است میزان دسترسی کشورهای مختلف به این واکسن است. طبق اطلاعاتی که تا به امروز منتشر شده کشورهای ثروتمند در گروه اول دریافت نماینده این واکسن قرار دارند و باتوجه به ادامه فرایند گسترش این ویروس (هرچند با شیب کم) کشورهای ضعیفتر نباید انتظار دریافت مقادیر کافی واکسن در آینده نزدیک را داشته باشند.

موضوع دیگر لزوم نگهداری این واکسن ها در دمای بسیار پایین منفی 70 درجه است. واکسن های فایزر در کانتینرهای خاصی که با یخ خشک پوشیده شده به کشورهای مقصد ارسال می شوند و قابلیت حفظ دمای مورد نظر تا مدت 10 روز را دارند. به محض خروج واکسن از فریزر باید در جعبه های خاصی نهاده شده که قابلیت حفظ واکسن تا حداکثر 30 روز را داشته و یخ خشک اطراف جعبه ها هر 5 روزیکبار باید تعویض شوند. واکسن ها را می توان به یخچال با دمای بین 2 تا 8 درجه انتقال داد اما باید آنها را ظرف مدت 5 روز استفاده کرد. این واکسن حاوی 5 دوز است که به محض یخ زدایی باید هر 6 ساعت مورد استفاده قرار گیرد و در صورت عدم استفاده در این بازه زمانی، واکسن دیگر قابل استفاده نیست.

فراوری نمایندگان چینی واکسن کرونا

شرکت کانسینو بیولوژیک در مشارکت با آموزشگاه علوم پزشکی ارتش چین اقدام به فراوری واکسنی با نام کانویدسیا نموده است. در ماه می پژوهشگران نتایج امیدوارنماینده ای از مرحله اول آزمایش بالینی این واکسن منتشر کردند و در ماه جولای در گزارشی بیان کردند که در مرحله دوم آزمایش بالینی، واکسن مورد نظر واکنش ایمنی بسیار خوبی بروز داده است. ارتش چین در 25 ژوئن مجوز استفاده خاص از این واکسن را صادر کرد. در 28 نوامبر مدیر اجرایی ارشد شرکت کانسینو بیولوژیک در مصاحبه ای بیان کرد که 40 الی 50 هزار نفر واکسن این شرکت را دریافت نموده اند. از ماه آگوست به بعد شرکت کانسینو اقدام به شروع آزمایش بالینی مرحله سوم این واکسن در کشورهایی مانند پاکستان، روسیه، مکزیک و شیلی کرد.

دومین واکسن چینی کرونا که نتایج نسبتا پیروزی داشته مربوط به شرکت سینواک بیوتک است که کروناواک نام دارد. در 23 دسامبر پژوهشگران برزیلی بیان کردند که فاز سوم آزمایش بالینی این واکسن اثربخشی 50 درصدی داشته است. یک روز بعد مقامات بهداشتی ترکیه از اثربخشی 91 درصدی این واکسن اطلاع دادند. این شرکت در ماه ژوئن بیان کرد که مرحله اول و دوم آزمایش بالینی این واکسن بر روی 743 نفر هیچ عوارض جانبی شدیدی به همراه نداشته و باعث ایجاد ایمنی در بدن دریافت نمایندگان واکسن شده است. مرحله سوم آزمایش بالینی این واکسن در ماه جولای ابتدا در برزیل و پس از آن کشورهای اندونزی و ترکیه شروع شد. این شرکت متعهد به تحویل 289 میلیون دوز واکسن در خارج از چین شده که اندونزی با 125 میلیون دوز، شیلی با 60 میلیون دوز، ترکیه با 50 میلیون دوز و برزیل با 46 میلیون دوز در رتبه های اول تا چهارم قرار دارند.

این شرکت خود را برای فراوری واکسن در سطح دنیای آماده می نماید. اندونزی یکی از کشورهایی است که با سفارش 40 میلیون دوز به دنبال دریافت آن تا مارس 2021 است. یین ویدونگ، مدیرعامل شرکت سینواک در سپتامبر از برنامه این شرکت برای توزیع واکسن در اوایل 2021 در کشورهای مختلف ازجمله آمریکا اطلاع داد. این شرکت در ماه دسامبر بیان کرد که به دنبال فراوری 300 میلیون دوز واکسن تا خاتمه امسال میلادی و افزایش ظرفیت فراوری سالانه خود به 600 میلیون دوز است.

سینوفارم رقیبی برای فایزر

شاید پیروزترین واکسن فراوریی چین مربوط به شرکت سینوفارم باشد که با اثربخشی 86 درصدی توانسته مجوز استفاده محدود در چین را کسب کند. در ماه جولای مرحله سوم آزمایش بالینی این واکسن در امارات شروع شد و کشورهای مراکش و پرو در ماه بعدی فاز سوم آزمایش بالینی را شروع کردند. در 14 سپتامبر امارات مجوز استفاده اضطراری از واکسن فراوریی شرکت سینوفارم را برای کادر درمان و سپس مقامات دولتی صادر کرد. دو ماه بعد امارات مجوز کامل واکسن را صادر و بیان کرد که با آزمایش بر روی 31 هزار داوطلب دارای اثربخشی 86 درصدی است. کشور بحرین نیز در 13 دسامبر مجوز کامل برای استفاده از این واکسن را صادر کرد. این واکسن در داخل چین نیز بر روی بسیاری از گروه های خاص مانند کارکنان بخش بهداشت مورد استفاده نهاده شد. در ماه نوامبر رئیس شرکت سینوفارم بیان کرد که یک میلیون نفر این واکسن را دریافت نموده و به دنبال توزیع گسترده آن در سراسر چین است.

رسانه های رسمی چین اعلام نموده اند که شرکت سینوفارم سفارشاتی برای دریافت واکسن از بیش از 100 کشور دریافت نموده که عمده آنها از کشورهای آفریقایی هستند. کشورهایی مانند مصر، اردن، آرژانتین و کشورهایی دیگری نیز که اکنون درحال انجام مرحله سوم آزمایش بالینی این واکسن هستند احتمالا در لیست خریداران قرار دارند. نیچر معتقد است که کشورهای دیگر نیز احتمالا به دنبال تامین واکسن مورد احتیاج خود از چین خواهند بود زیرا آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای ثروتمند درحال حاضر میلیون ها دوز از واکسن فراوری شرکتهای آمریکایی را پیش خرید نموده اند. یکی دیگر از مزایای واکسن ساخت شرکت سینوفارم این است که در ساخت آن از ویروس غیرفعال استفاده شده و برخلاف واکسن شرکت فایزر احتیاجی به نگهداری آن در دمای به شدت سرد نبوده و از این رو انتقال و توزیع آن به مراتب ساده تر خواهد بود.

نگرانی ها

شرکتهای چینی برخلاف شرکت فایزر و مدرنا که نتایج آزمایشات بالینی واکسن ساخت خود را منتشر نموده اند تنها نتایج آزمایشات بالینی مرحله اول و دوم را منتشر نموده اند که این نتایج نمی توانند عدم بیماری دریافت نمایندگان واکسن را تضمین کند. هرچند بعضی مقامات این شرکتها اقدام به انتشار نتایج اجمالی نموده اند اما هنوز واکسنهای چینی نتوانسته اند تاییدیه لازم برای توزیع در بین تمام مردم در داخل و خارج از این کشور (به جز موارد اضطراری) را دریافت نمایند. پژوهشگران دانشگاه دوک ابراز نگرانی نموده اند که چین به دلیل کنترل بر زنجیره فراوری واکسن، شفافیت کمتری به نسبت کشورهای دیگر داشته باشند.

درحالیکه به نظر می رسید ویروس کرونا باعث اتحاد بیشتر دنیا شده و چندان تفاوتی میان مبتلا شدن فردی در یک کشور پیشرفته با شخصی در یک کشور فقیر وجود ندارد اما فراوری واکسن بار دیگر نشان داد که دنیا به دو قطبی کشورهای ثروتمند و فقیر تقسیم شده است. دانشمندان معتقدند برای غلبه بر این ویروس 70 درصد جمعیت کره زمین احتیاجمند دریافت واکسن است و کشورهای ثروتمند با پیش خرید واکسن فراوریی شرکتهای آمریکایی عملا باعث شده اند که کشورهای دیگر به سمت واکسن شرکتهای چینی گرایش پیدا نمایند. تنها چالش واکسن های چینی انتشار نتایج علمی آزمایشات بالینی است که تا به امروز به اندازه کافی نبوده اما مقامات چین وعده انتشار آن در شروع 2021 را داده اند. با توجه به محدودیتهای واکسن فایزر ازجمله عدم توزیع مناسب میان کشورها و همچنین شرایط سخت نگهداری به نظر می رسد واکسن های جایگزین می توانند جوابگوی احتیاج کشورهای دیگر باشند.